ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE ETKİNLİKLERİ

Aman çocuklar ne anlar Felsefeden, yapma Allah aşkına diyorsanız. Yada bizim toplumda “Felsefe yapama kardeşim” diyerek felsefeyi,felsefe severleri ve onca filozofu alaya alıyorsanız. Felsefenin günlük hayatta işe yaramayacağını düşünüyorsanız. Öncelikle aşağıdaki sorulara yanıt verin ve lütfen yazının devamını okuyun.

“Biz mi teknolojiyi kontrol ediyoruz, yoksa teknoloji mi bizi kontrol ediyor?”

“Bir şeyi bildiğinizi nasıl anlarsınız?”

“Hiçbir şey düşünmüyor olmak mümkün mü?”

“İnsanları veya sahip oldukları görüşleri eleştirmeli misiniz?”

Bu arada sorular hakkında düşünmeye başladınız ve sorulara cevap verdi iseniz sizde felsefe yaptınız demektir.

Gelelim konumuza.

ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE

Merhabalar bugün sizlere bir kitap tanıtımı yapmak istiyorum.

Kitabımızın adı: Çocuklar İçin Felsefe.

Kitabın yazarı: David A. WHITE

Kitabın yayın evi: ODTÜ Yayıncılık

Çocuğumla güzel bir sohbet ederken aynı zamanda bir şeyler öğrenmesini nasıl sağlarım diyorsanız kitap tam size göre.

Öncesinde çocuklar için felsefe neden önemli? sorusunu sormakla başlayayım. 

Benim bu merakım okuduğum bir haberle başladı.

http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150710_felsefe_basarida_etkili  internet sitesinde yayınlanan haberde,

“İlkokul çocukları arasında İngiltere'de yapılan bir araştırma haftalık felsefe dersinin öğrencilerin matematik ve okuma-yazma yeteneklerine katkı sunabileceğini ortaya koydu.

Araştırma kapsamında İngiltere'de bulunan 48 okuldan 9 ve 10 yaşlarında 3 bin öğrenci birer saatlik sorgulama, mantık ve argüman geliştirme dersine katıldı.

Eğitim Vakfı Fonu'nun yaptığı çalışmada öğrencilerin okuma ve matematik seviyelerinde bir yıl içinde ortalama olarak iki ay süresince iyileşme gözlendi.

Çocuklar için Felsefe (P4C) isimli programda dezavantajlı gruplardan gelen öğrencilerin yazma yeteneklerinde de iyileşme gözlendi.

Program Fonu yoksul çocuklar için ayrılan paranın en yararlı şekilde nasıl kullanılması gerektiğine dair yaptığı çalışmanın bir parçası.

Araştırmaya katılan dezavantajlı çocukların - yoksulluk yardımından faydalanan çocukların - okuma yeteneklerinde dört ay içinde, matematik yeteneklerinde üç ay içinde ve yazma yeteneklerinde iki ay içinde iyileşme gözlendi.

Nasıl uygulanıyor?

Tipik bir felsefe sınıfında çocuklarla yapılan uygulama şöyle: Öğretmen ve öğrenciler bir daire etrafında otururlar ve ilgilerini çekebilecek bir video klip izlerler ya da bir haber okurlar. Sonrasında sessizce konu üzerine düşünürler.

Arkasından sınıf küçük gruplara ya da çiftlere ayrılarak konu hakkında soruları tartışırlar. Sonra tüm sınıf tartışma için biraraya gelir.

Tartışılan konular arasında örneğin sağlıklı bir kalbin, kendi sağlığına dikkat etmemiş bir hastaya nakledilmesi doğru mudur gibi başlıklar bulunuyor.

Araştırma ekibinin başındaki isim olan Profesör Stephen Gorard, felsefe dersinin "Özellikle yüksek dezavantajlı gruplardan gelen çocuklar için işe yaradığını" söylüyor. Gorard "Bu bizim için dezavantajlarla başetmek konusunda oldukça cesaret verici" diyor.

Araştırmaya göre öğrenci başına 30 sterlin harcanarak verilecek felsefe dersleriyle okullar dezavantajlı öğrenciler için ayrılan parayı verimli şekilde kullanabilir.

Haberini okuduktan sonra, araştırmaya başladım. Gerçekten bu olabilir mi? Türkiyede bununla ilgili birkaç kaynak kitap buldum. Bunların arasında Tüdem yayıncılıktan çıkmış “Filozof çocuk” serisi ve Günışığı yayınlarından çıkmış “Çıtır Çıtır Felsefe” serisi kitapları bulunmakta.

Bunların yanı sıra bir de sizlere tanıtacağım kitap “Çocuklar İçin Felsefe” kitabı bulunmakta.

Neden bu kitabı seçtiğime geçmeden önce  bir konuya açıklık getirmek gerekiyor.

Çocukara felsefe öğretmek demek, felsefe tarihi anlatmak demek değil. Yani şu anda okullarımızda verilen felsefe dersleri genellike felsefe tarihi anlatmakta.

Hangi düşünür hangi konuda ne söylemiş, ne zaman söylemiş, bu söylediği ile ne anlatmaya çalışmış vb.

Burada bahsedilen felsefe ise daha çok felsefi düşünme yöntemelerinin çocuklara öğretilmesi.

Bizde orta okullarda düşünme eğitimi adlı bir seçmeli ders var. O derste de güzel etkinlikler planlanmış. Ancak o ders biraz daha yaratıcı düşünme ile ilişkilendirilmiş. Olaylara farklı başkış açısı ile bakabilme becerisi ve aslında birazda tasarım üzerine şekillendirilmiş.

Bizim burada konuştuğumuz felsefe ise daha çok sorma, sorgulama ve karşıt görüşle  bakma olarak değerlendirilebilir.

Biraz karışık gelmiş olabilir. Örneklendirelim isterseniz

Kitaptan bir soru ile başlayayım “Kimin arkadaşınız olduğunu nasıl anlarsınız?”

Sorusu ile çocukların arkadaşlık kavramını sorgulamaları istenmektedir.

 Soruyu sorup çocuklara doğru yanlış, evet hayır yada seçenekli bir etkinlik sunulmakta ve sonucunda seçtiği seçenek sorugulanmaktadır. Her etkinlikte bir filozofun da tanıtılıyor olması, filozflararın bu konu hakkında ne düşündükleri neler söylediklerinin verilmesi harika olmuş.

Kitabı neden şeçtiğime gelirsek eğer. Kitap sorularla felsefe anlatmayı seçmiş ve uygulayıcı için bir klavuz kitap niteliğinde.

Kitap etkinlikler olarak planlanmış, her soru için bir etkilik mutlaka var. (Hatta öğretmen klavuz kitabı niteliğinde diyebiliriz.)

Evde, okulda çocuklarla başarılı bir şekilde rahatça uygulanabilecektir.

Kitap 4 bölümden oluşmakta.

1.Bölüm : Değerler

2.Bölüm : Bilgi

3.Bölüm: Gerçeklik

4.Bölüm : Sorgulayıcı Düşünme

Her bölüm 10 sorudan oluşmakta.

 Ve sorularla birlikte konu ile ilgili felsefi bilgi de verilmektedir. Ayrıca soruların sonrasında “Daha Fazla Düşünmek İçin” diye bir bölüm açmışlar. Beni çok etkiledi. Konu üzerinde daha fazla araştırma yapmanızı ve konuyu daha derin öğrenmeniz için sormanız gereken sorulara örnekler vermişler.

Böylelikle çocukları araştırmaya teşvik etmişler.

Kitabın sonunda uygulayıcı yada öğretmen için konuyu daha iyi nasıl anlatacağını, dikkat etmesi gereken noktaları belirten “Öğertmen ipuçları” bölümü ayrı bir güzellik katmaktadır.

Aryıca kitabın son bölümünde “Filozof Değilseniz Bir konu nasıl felsefi hale getirilir?” Kısmı , bir olaya nasıl felsefi bakılabileceği ile harika bir bölüm olmuş.

Kitap “Her şey hakkında merak uyandıracak 40 Eğlenceli Soru” ile başlamış.

Kitap içerisinden hoşuma giden birkaç etkileyici soruyu paylaşacak olursak.

“Adaletli ve hakkaniyetli bir insan mısınız?”

“Eğlenmek sizi çalışmaktan daha mı fazla mutlu eder?”

“Doğru olduğunu düşündüğünüz bir  şeyi, doğru yapan nedir?”

“Mantıklı bir şeyin anlamış olması mümkün mü?”

Sonuç olarak ben oglumla birkaç soruyu denedim. Oğlum 4 yaşında olduğu için tam bir şeyler ortaya çıktı diyemem. Ama beni asıl sevindiren. Bana “Baba düşündüm de….diye başlayan cümleler kurması oldu. Okul açılması ile bu yöntemi öğrencilerimle denemek istiyorum. Bakalım nasıl sonuçlar alacağız.